Plate và PCB là 2 khái niệm có thể bạn đã từng thấy ở đâu đó trên các group liên quan đến bàn phím cơ, đặc biệt là khi nhắc tới các bàn phím cơ custom. Bài viết này sẽ giải thích rõ hơn về các vấn đề liên quan đến 2 từ khóa này
CÁC KHÁI NIỆM LIÊN QUAN
- Plate: tấm cố định switch trên bàn phím cơ, thường là một miếng phẳng, có đục lỗ vừa khớp với các switch trên bàn phím cơ. Mục đích của Plate là cố định các switch nhằm tăng tính ổn định và sự chắc chắn khi gõ phím. Các chất liệu của Plate là thép, carbon, đồng, nhôm, mica, nhựa…
- PCB (bảng mạch in) PCB là viết tắt của thuật ngữ tiếng anh Printed Circuit Board, đây là cách kinh tế và hiệu quả để làm ra các mạch điện tử mà trong đó gồm các thiết bị công nghệ. PCB có thể được miêu tả như sau: các đường dẫn mạch được khắc lên một tấm đồng mỏng thay vì là các dây điện rời riêng lẻ. Những đường dẫn mạch nhỏ xíu này được gọi là “traces”. Sau đó một lớp keo sẽ được tráng qua mặt trên của tấm đồng. Thường lớp seal này có màu xanh lá đậm, màu đồng hoặc màu đỏ nhưng hiện nay thì nó đã đa dạng hơn và có luôn các tone màu tươi sáng để nhận dạng.
- Mounting: là phương thức gắn kết giữa 2 vật lại với nhau. Trong từng trường hợp và với từng chi tiết điện tử, mounting sẽ có các vị trí và phân loại khác nhau
Ở bàn phím cơ truyền thống (không phải dạng hotswap hay các switch không-cơ đặc biệt) thì các switch được hàn vào PCB. Một bàn phím cơ tốt và đạt chuẩn sẽ bao gồm luôn một tấm plate bằng thép có tác dụng hỗ trợ các switch để gắn kết vào PCB tốt và bền chặt hơn.
Nhưng hiện nay do nhu cầu chơi phím custom ngày càng nhiều, và bản thân các switch cũng cần có một độ ổn định cao hơn so với quá khứ nên đã xuất hiện một bộ phận mới trên các bàn phím cơ chính là Plate, tấm cố định switch, có tác dụng đúng như tên gọi của nó. Và đa phần các bàn phím cơ hiện đại đều dùng kiểu Plate-mounted, nghĩa là switch không gắn trực tiếp trên PCB và có một lớp trung gian giữa là Plate để cố định mọi thứ lại với nhau và hạn chế rủi ro trong quá trình thao tác custom phím.
| Plateless | Plate mount |
| Bàn phím cơ plaleless là trong cấu tạo, các switch được hàn trực tiếp lên trên bản mạch PCB và không có thành phần ở giữa để tạo sự cố định cho cả hệ thống. | Các bàn phím kiểu Plate-mounted, thì các switch sẽ được gắn cố định với một tấm kim loại (là Plate, thiết kế đơn giản chỉ là một tấm phẳng làm từ kim loại hoặc phi kim loại có các lỗ trống tương thích với khu vực cùa từng switch). Tác dụng chính của Plate là để cố định vị trí của các switch với PCB, không xô lệch không chạy đi đâu được. |
| Ưu điểm: Cơ động và dễ lắp ráp. | Ưu điểm: cứng cáp hơn, cảm giác gõ chắc nịch, gọn gàng, sắc nét hơn. |
CÁC LOẠI PLATE-MOUNTING HIỆN NAY
Các plate gắn trên khay (tray-mounted plate) là cách lắp cơ bản và thường thấy nhất ở các bàn phím cơ custom. Nó có kiểu một chiếc hộp thả vào với các thiết bị dự phòng để bảo vệ cho combo PCB và plate. Bàn phím cơ AKKO MOD001 cũng là một dạng tray-mount điển hình.
Case của các bàn phím theo kiểu top-mounted thường có 2 phần chính: case trên và case dưới. Plate top-mounted sẽ có các mấu gắn với lỗ vít để vặn vào phần case trên, và tiếp theo là vặn vào case dưới khi lắp ráp hoàn chỉnh bàn phím. Top-mounted plate là một trong các hệ thống phổ biến ở các bàn phím custom.
Bottom mount
Các plate gắn bên dưới có cấu trúc tương tự như Top mount vừa kể trên. Nó cũng có các tab gắn, nhưng thay vì gắn trên top case thì giờ nó gắn với bottom case. Với kiểu thiết kế plate này thì âm thanh phát ra khi gõ phím sẽ có cảm giác “từ đáy” rõ ràng và chi tiết hơn, trải nghiệm gõ cũng ổn định hơn vì ở mặt dưới case sẽ có nhiều vật liệu hơn để rung động truyền qua. Nhưng vì một vài lý do nào đó chưa rõ mà kiểu plate này rất ít phổ biến, cực kỳ hiếm.
Sandwich mount
Các plate kiểu sandwich-mounted có cấu tạo đúng như tên gọi của nó: Plate nằm kẹp giữa top case và bottom case và nửa dưới được vặn vào phần trên cùng. Chính nhờ cấu tạo gắn kết chặt xung quanh plate (thay vì chỉ có một vài điểm như các loại trên) nên plate dạng sanwich này có độ bền vững cao hơn, độ uốn cong thấp hơn, làm cho toàn bộ phần đáy của bàn phím rất vững chãi. Ngoài ra kiểu này còn có khả năng hỗ trợ giảm rung với các tác động từ dưới lên, cho âm thanh vetor hướng từ dưới ra ngoài, khác hẳn so với các loại còn lại. Một biến thể của sandwich mount là gasket mount. Thay vì đặt trực tiếp plate lên case thì một miếng đệm (gasket) sẽ làm vậy trung gian giúp bàn phím có nhiều độ flex hơn và cho cảm giác gõ phím rất đặc biệt.
Integrated – Tấm tích hợp
Đây là một dòng có thể nói là hoàn toàn khác, không theo kiểu mounted ở trên nữa. Nhưng tôi vẫn để chung ở đây, vì thiết nghĩ nó cũng là một cách làm khác để tạo ra plate hoàn chỉnh cho bàn phím custom. Trong các hệ thống integrated thì không tìm thấy bất cứ combo PCB/plate di động nào cả. Lý do là vì: plate và vỏ trên cùng được làm từ cùng một khối vật liệu. Cho nên, tưởng tượng giống như sandwich plate, các plate tích hợp được cố định liên tục cả chu vi của nó. Kiểu mount này cho cảm giác cứng ở phần đáy rất rõ ràng. Các plate tích hợp cho âm thanh to và vang hơn vì tiếp diện của nó lớn nhất trong các loại.
Tham khảo Bàn Phím cơ